فودکورت یا سرای غذا به گونه‌ای از میادین عمومی در مراکز خرید، فرودگاه‌ها، مال‌ها و مجتمع‌های تجاری گفته می‌شود که دور تا دور آن را انواع رستوران‌ها و غذاخوری‌ها در بر گرفته‌اند. در فودکورت‌ها معمولاً رستوران‌هایی مبتنی بر فست فودها وجود دارند و اغلب سرعت بالایی در ارائۀ سرویس به مشتریان دارند. طراحی فودکورت به شکلی است که محل نشستن همۀ مشتریان در میانۀ صحن است.
به عبارتی، محل پذیرایی از مهمانان برای همۀ رستوران‌ها و غذاخوری‌ها مشترک است. ایجاد چنین فضایی باعث سهولت و راحتی بیشتر برای مدیریت و تأمین مواد غذایی می‌شود. در فودکورت‌ها معمولاً سرویس بیرون بر نیز وجود دارد. این نوع از تجارت‌های مبتنی بر رستوران و فست فود به سرعت در حال رشد هستند. به همین دلیل لازم است از مراحل راه اندازی فودکورت به عنوان یک سبک از کسب و کار موفق اطلاعات دقیقی داشته باشیم.
چرا فودکورت‌ها در مجامع عمومی اهمیت یافته‌اند؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فودکورت‌ها، تنوع غذایی بالای آن‌هاست. در چنین مجموعه‌‌هایی می‌توان انواع غذاها مناسب با همۀ ذائقه‌ها را پیدا کرد. در فودکورت‌ها معمولاً مدیریت تهیۀ غذا سریع‌تر، آسان‌تر و ارزان‌تر انجام می‌شود. رستوران‌های فعال در فودکورت‌ها علاوه بر سرو غذا در محل، برای مشتریان خود در منازل و محیط‌های کاری نیز غذا می‌فرستند. اولین فودکورت در سال 1974 در کشور آمریکا شکل گرفت. با وجود اینکه عمر فودکورت‌ها چندان زیاد نیست اما توانسته‌اند با استقبال زیادی از طرف مردم روبرو شوند.
فودکورت‌ها با وجود سن و سال کم خود، به خوبی جایگاه خود را در جامعه پیدا کرده‌اند. یکی از دلایل مهم محبوبیت آنها، موقعیت مناسبی است که در مراکز خرید، فرودگاه‌ها، فروشگاه‌ها و دیگر مجامع دارند. از آنجا که هدف فودکورت‌ها، تسهیل و تسریع تهیۀ غذاست، می‌توان انتظار داشت که مشتریان زیادی را در زمان کم سرویس می‌دهند. همچنین وقتی مردم در هنگام خرید یا انتظار برای پرواز خود هستند، هیچ چیز به اندازۀ سرو غذایی لذیذ نمی‌تواند لذتبخش باشد. در فودکورت‌ها می‌توان انواع کافی شاپ‌ها، بستنی‌فروشی‌ها، ساندویچی‌ها و غذاخوری‌ها با برندهای مختلف را یافت. اما راه اندازی فودکورت اصول و تکنیک‌های خاص خود را دارد. در ادامه به مرور مراحل راه اندازی فودکورت خواهیم پرداخت.
مراحل راه اندازی فودکورت؛ از کجا شروع کنیم؟
مراحل راه اندازی فودکورت چیست؟ این سؤالی است که برای بسیاری از سرمایه‌گذاران پیش می‌آید. فودکورت همواره یکی از کسب و کارهای پربازده بوده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران در صنعت غذایی به دنبال افتتاح چنین مکان‌هایی هستند. چرا که در مقایسه با شعب مستقل فست فود و رستوران، سوددهی بیشتری دارند. از آنجا که مشتریان بیشتری در این مکان‌ها تجمع می‌یابند، انتظار کسب درآمد بیشتر کاملاً معقول است. مراحل راه اندازی فودکورت در کل شامل طراحی، تأمین قطعات، پشتیبانی و ارائۀ خدمات است.
اگر به دنبال راه اندازی فودکورت هستید باید یک نکتۀ مهم را بیش از هر چیز در نظر داشته باشید. اینکه حتماً چند ایستگاه مختلف با کاربری‌های متفاوت در نظر بگیرید. رستوران، فست فود، کافی شاپ، 3 حالت عمدۀ آن هستند. قطعاً هرچه بتوانید با توجه به نیاز مشتریان منطقه، سرویس‌های بیشتری را تأمین کنید، شانس موفقیت‌تان افزایش خواهد یافت. ایجاد تنوع در فودکورت حائز اهمیت زیادی است.
همچنین طراحی آن باید به گونه‌ای باشد که با نشیمن‌ها، مبل‌ها و صندلی‌های مختلف، فضایی برای همۀ افراد ایجاد کنید. در نظر گرفتن صندلی کودک نیز اهمیت بسیار دارد. نورپردازی، فضای سبز، سیستم‌های سرمایش و گرمایش نیز از عوامل مهمی هستند. در ادامه به شکلی دقیق‌تر مراحل راه اندازی فودکورت را مرور می‌کنیم.
بخش‌های مهم در طراحی دکوراسیون فودکورت
طراحی دکوراسیون را می‌توان مهم‌ترین بخش از مراحل راه اندازی فودکورت دانست. اهمیت این مرحله چنان زیاد است که موفقیت یا شکست کسب و کار شما را تعیین می‌کند. در مجتمع‌های تجاری و اداری معمولاً فضای مشخصی را برای راه اندازی فودکورت در نظر می‌گیرند. این فضا محدود است و لازم است بهترین و بیشترین استفاده را از آن کنید. بنابراین در کنار طراحی دکوراسیون حرفه‌ای و زیبا لازم است عناصر و موارد ضروری را نیز تعبیه کرده باشید. از این رو اهمیت دارد که در کنار بحث زیبایی‌شناسی، کاربری و کارآیی را نیز به خوبی طراحی کرده باشید.
طراحی فودکورت نیاز به تخصص بالایی دارد. تا آنجا که شرکت‌ها و طراحان بسیاری به صورت تخصصی روی این حوزه کار می‌کنند. یکی از مهم‌ترین فاکتورها در طراحی فودکورت، آزاد بودن فضا برای رفت و آمد مشتریان است. راحتی و آرامش در سالن غذاخوری، نورپردازی، چیدمان غرفه‌ها و ترتیب آنها، اصول ایمنی و بهداشتی، نظافت و نگهداری از مجموعه از موارد مهم در طراحی دکوراسیون فودکورت به حساب می‌آیند.
در نظر گرفتن درختچه‌ها، گل‌های زینتی و فضای سبز نیز باعث ایجاد فضایی دل‌انگیز در محیط می‌شود. همچنین طراحی غرفه‌ها باید به گونه‌ای باشد که ایستادن مشتریان در صف باعث ایجاد مزاحمت برای سایرین و مسدود شدن راه نشود. در این باره لازم است به صورت تخصصی با یک مشاور در طراحی معماری و داخلی گفت و گو کنید.
به کارگیری تجهیزات در سرای غذا
یکی از دغدغه‌های مهم در مراحل راه اندازی فودکورت، تأمین قطعات و تجهیزات مورد نیاز است. در مراحل اجرای اولیه لازم است به دقت از استانداردهای لازم برای آماده‌سازی و پخت غذا باخبر باشید. چرا که تهیۀ ابزارهایی با ابعاد غیراستاندارد و نامناسب می‌تواند ضررهای سنگینی را به کسب و کارتان وارد کند. باید در نظر داشته باشید که به کارگیری تجهیزات در فودکورت بدون در نظر داشتن و اجرای نقشه‌های الکترومکانیکال ممکن نیست. چرا که اگر خطایی در این روند اتفاق بیفتد، دیگر معنای فودکورت را از دست خواهید داد. در نهایت با اتلاف انرژی، هزینه‌ها و از دست رفتن موقعیت مواجه خواهید شد.
در این راستا لازم است به عنوان نقشه‌های اولیه، همۀ موارد را در نظر داشته باشید. از طراحی نقشۀ پلان گرفته تا موقعیت انبار خشک، سردخانۀ بالای صفر و زیر صفر، بخش آماده‌سازی، آشپزخانه پخت و در نهایت بخش سرو غذا، همگی باید در این مرحله طراحی و تدوین شوند. در نظر گرفتن این موارد در نقشۀ فودکورت باعث می‌شود تا بهترین استفاده را از فضای در دسترس داشته باشید. در نهایت هرچه به شکل دقیق‌تری روی این موارد کار کنید، بیشترین بهره‌وری را برای آماده‌سازی، پخت و تحویل غذا به مشتریان خواهید داشت.
مروری بر هزینه‌های لازم در راه اندازی فودکورت
در نظر گرفتن حد و حجم سرمایه در راه اندازی فودکورت اهمیت زیادی دارد. قطعاً هرچه سرمایۀ بیشتری داشته باشید، تجهیزات مناسب‌تری فراهم خواهد شد. هزینه‌های لازم در راه اندازی یک فودکورت شامل موارد زیر هستند:
- رهن یا اجارۀ مکان
- طراحی دکوراسیون
- ساخت تابلوها
- میز و صندلی
- هزینه‌های واحد فروش
- هزینه‌های بسته‌بندی
- تجهیزات آشپزخانه
- آموزش پرسنل
- طراحی منو
- خرید مواد اولیه
- هزینه‌های تبلیغات
- عوارض شهرداری
- گواهی بهداشت
- هزینه‌های بیمه
- نرم افزارها
- چیدمان
- بازاریابی
سخن آخر
هرچند موارد فوق تنها به صورت تیتروار ارائه شده‌اند و هر یک شامل پروسه‌های طولانی و پرهزینه‌ای هستند. قطعاً یکی از مهم‌ترین موارد آن، هزینه‌های مرتبط با بازاریابی و تبلیغات است. چرا که هر چقدر هم سرمایه‌گذاری سنگین برای دکوراسیون، چیدمان، تجهیزات آشپزخانه و دیگر موارد کنید، بازدهی چندانی بدون تبلیغات نخواهید داشت. با این حال باید در نظر داشت که سرمایۀ زیاد، همیشه به معنای کسب موفقیت بیشتر نیست.
شما باید بتوانید با سرمایه‌ای که در دست دارید، بهترین استفاده را کنید. چرا که داشتن سرمایۀ زیاد می‌تواند منجر به استهلاک مالی شود. بنابراین لازم است از همان ابتدا، برآورد دقیقی از هزینه‌های خود داشته باشید. در کل، هزینه‌های مرتبط با راه اندازی فودکورت شامل دکوراسیون، تجهیزات، راه اندازی و مواد مصرفی هستند.